Pagina's

dinsdag 23 april 2013

De voorjaarsschoonmaak

Na een lange winter breekt eindelijk de lente aan. Tijd voor de grote schoonmaak. Een mooi moment om niet alleen je huis een beurt te geven maar ook om je lichaam eens goed onder handen te nemen. Weg met alle afvalstoffen.

In mijn jeugd was mijn moeder altijd druk met de voorjaarsschoonmaak. Kasten werden leeggehaald en opnieuw ingedeeld, kleden naar buiten en geklopt, gordijnen gewassen en alles van top tot teen gesopt. En als ze het echt op haar heupen had dan werden alle meubels verzet en de huiskamer opnieuw ingedeeld. Kom daar nu nog maar eens om. Zo uitgebreid als mijn moeder dat deed doe ik het beslist niet.

Vasten
Wat ik wel doe is mijn lichaam reinigen van de zware winterkost. Langzaamaan verdwijnen de warme winterkleren in de kast. Met het lengen van de dagen wordt steeds meer van het lichaam blootgegeven, maar dan moet het ook wel weer toonbaar zijn. Dus doe ik in het voorjaar een vastenkuur. Dat bevalt mij heel goed. Het houdt mij niet alleen op gewicht, maar heeft zeker ook een gunstig effect op mijn gezondheid.

Vasten is al een eeuwenoude traditie. Dat zie je terug in diverse religies, denk maar aan de moslims met hun jaarlijkse ramadan. Hoewel het daarbij meer is ingegeven om tot bezinning en inzicht te komen. Zelf volg ik een kuur van een week waarin ik helemaal niets eet. Voor mij is het een kwestie van reinigen van lichaam en geest.

Ik krijg wel eens de vraag of het niet slecht is voor je lichaam om zo lang niet te eten. Dat is niet het geval, ten minste als je gezond bent, het maakt immers onderdeel uit van de menselijke overlevering. Vroeger moesten mensen vaak met heel weinig of eenzijdig voedsel de winter zien door te komen. En nog altijd zijn er volken in de wereld die geregeld honger leiden.

Hoe werkt vasten
Er zijn verschillende manieren om te vasten, zoals weinig eten en laten staan van genotmiddelen als alcohol, koffie en zoetigheden of het zich geheel onthouden van voedsel, maar ook de stilte opzoeken, niet spreken en mediteren. Ik maak gebruik van groentesappen die bij de natuurwinkel verkrijgbaar zijn. Bij veel winkels is wel een speciaal kuurpakket verkrijgbaar met alle ingrediënten en een handleiding voor een sapvastenkuur van 7 dagen.

Vasten is beslist niet gemakkelijk, het is (letterlijk) afzien en vraagt zelfdiscipline en doorzettingsvermogen. Twee weken voorafgaand aan de vastenperiode begin ik met minder te eten en zeker geen vlees en drink ik geen alcohol en koffie meer. Dan eet ik 7 dagen niets en drink alleen sap, water en kruidenthee. De opbouw gaat heel langzaam, ieder dag iets meer en steeds gevarieerder en duurt ongeveer twee weken.

Door te vasten wordt de spijsvertering stilgelegd en afvalstoffen afgebroken. Het is vooral heel belangrijk om veel te drinken tussen de 2 en 3 liter per dag. Er komen namelijk gifstoffen vrij doordat vet wordt afgebroken en ook spoelt het de darmen leeg en schoon. Een waardevolle aanvulling daarop is het ondergaan van een darmspoeling door een specialist.

De heilzame werking van vasten
Vasten kan gebruikt worden om het lichaam gezond te houden of te maken, maar het heeft ook een gunstig effect op de geest. Het geeft nieuwe energie als we ons aan het eind van de winter moe en lusteloos voelen. Onze leef- en eetgewoonten zijn ook niet altijd gezond voor het lichaam, zoals alcohol, roken, veel vlees, suiker, verzadigde vetten, geraffineerde graanproducten of gewoonweg teveel eten en te weinig bewegen. Het kan ons helpen om een aanzet te geven tot een ander eet- en drinkpatroon.

Maar vasten kan ook helpen om tot bezinning te komen als je vastgelopen bent met je werk of je leven. De helderheid die tijdens het vasten ontstaat kan tot onverwachte inzichten leiden en kan je net dat zetje geven om zaken aan te pakken of anders te doen. Om dit proces te bevorderen is rust zoeken en mediteren heel effectief.

Warm blijven
Afgelopen week was het weer zover en heb ik weer gevast. Verlangend heb ik uitgezien naar het einde van de winter. Een groot nadeel van vasten is dat je er erg koud door wordt en dan is het wel handig als het lekker weer is. Dus toen de weersvooruitzichten beter werden zag ik mijn kans schoon. Ik plan het altijd goed in tussen alle verjaardagen en evenementen. Ik zorg dat ik weinig op het programma heb staan zodat ik veel rust kan nemen en op mijzelf kan zijn.

Om warm te blijven is lichaamsbeweging een goed middel, zoals yoga, lange wandelingen, een fietstocht, voorbereidingen treffen in de tuin of toch maar aan de voorjaarsschoonmaak in huis. Een waarschuwing is nog op zijn plaats: vasten doet nogal een aanslag op het lichaam dus mag zeker niet worden overwogen als je niet gezond bent. In geval van twijfel is het goed om vooraf een arts te raadplegen.

Dus wil je ook je lichaam ontdoen van afvalstoffen, jezelf weer nieuwe energie geven of eenvoudig je gewicht op peil houden dan kan ik je van harte aanbevelen het eens uit te proberen. Misschien raak je net zo enthousiast als ik.
 

Meer weten:
Birgit Vogel – De heilzame kracht van een vastenkuur; Deltas, Zuidnederlandse Uitgeverij NV, Aartselaer, België

maandag 8 april 2013

Leven in overvloed

De bomen groeien niet tot in de hemel dat weet iedereen. In de natuur groeit alles tot een natuurlijk punt van volwassenheid. Toch lijkt het erop of de economen de natuurwetten uit hun systeem geschrapt hebben. We beginnen te beseffen dat er iets niet klopt.

Er is een mooi aansprekend filmpje dat aangeeft dat ongebreidelde groei eenvoudigweg niet kan.



De eerste lessen economie op school gaan altijd over schaarste. De definitie van economie volgens Wikipedia luidt: “Economie is een wetenschap die zich bezighoudt met de productie, consumptie en distributie van schaarse goederen en diensten.” Maar de natuur leert ons iets geheel anders. De natuur geeft ons overvloed. Alleen economische bedrijvigheid kent een einde.
 
Er is genoeg voor iedereen
Er wordt wel eens gezegd dat de bevolking op aarde zijn kritische massa begint te bereiken, maar ik heb daar nog nooit concrete cijfers voor gevonden. Wel over het tegendeel. In de kringen van de permacultuur is men toch wel heel duidelijk dat het mogelijk is om alle mensen op aarde van voedsel te voorzien en ook nog eens met relatief weinig arbeidsinspanning. Als we een rekensommetje maken komen we tot de conclusie dat er nog wel mensen op aarde bij kunnen.

Om zelfvoorzienend te kunnen leven in ons huidige klimaat hebben we, volgens het permacultuursysteem, ca. 2000 m2 per persoon nodig. De berekening van de ecologische voetafdruk gaat uit van 1,8 ha bruikbare grond per persoon (cijfers van 2001). Daar zit dus nog wel wat ruimte tussen en is zeker haalbaar als wij daarnaast ook ons voedings- en consumptiepatroon aanpassen. Voor de vleesproductie is namelijk veel meer grond noodzakelijk. Als we de natuur de natuur weer laten en echt innovatief durven te zijn dan is er in dit vakgebied nog een hoop te winnen.

Welvaart en welzijn
Het probleem is dat we overvloed afmeten aan de verkeerde zaken. Voor ons betekent overvloed genoeg geld hebben om te kunnen kopen wat we willen. Maar worden we daar echt gelukkiger van? De cijfers van het ISEW laten zien dat we welvarender geworden zijn in de achterliggende decennia, maar dat ons gevoel van welzijn niet navenant is toegenomen.

ISEW Index
Dus naar mate onze welvaart stijgt neemt ons gevoel van welzijn op zeker momen niet meer toe. Ook dat wordt ons al geleerd vanuit de economie in de theorie van de behoeftebevrediging. Of je nu veel geld hebt of niet het verzadigingspunt voor het eten van een biefstuk is nagenoeg voor iedereen gelijk.

Hoewel de economie gebaseerd is op schaarste is het doel van de economie: groei. Hoe meer we groeien hoe meer we kunnen besteden. De groei van de Nederlandse economie wordt afgemeten aan het Bruto Binnenland Product (BBP). Maar wat zegt dit cijfer nu echt? Als heel veel mensen ziek zijn dan stijgt het BBP, want ze moeten behandeld worden en medicijnen gebruiken, dat is dus goed voor de economie. Maar ik kan mij niet verheugen in gevoel van geluk bij dit soort cijfers. Waar ik wel gelukkig van word is vrije tijd, voedsel uit mijn eigen moestuin, een leuk gezin en de liefde die ik van ze krijg. Maar dat doet het BBP niet stijgen!

De overvloed zien
Inmiddels kunnen we ook onze verworven technologie als overvloed bestempelen. Kijk eens naar de enorme hoeveelheid informatie die beschikbaar is op internet. Gigantisch. Wat je maar wilt weten het is te vinden. Communiceren met je familie aan de andere kant van de aarde hoort daar ook bij. Vroeger emigreerden mensen om nooit meer terug te keren. Het enig teken van leven was een schaarse brief. En nu maakt het niet meer uit waar iemand zich bevindt, met één druk op de knop ben je met elkaar verbonden. Ook dat is welvaart.

Geld is er ook in overvloed. Geld is een papiertje, een kwestie van vertrouwen, er ligt zelfs geen goud meer aan ten grondslag. Zodra er weer een bank op omvallen staat zijn er ineens miljarden beschikbaar. Daar hoeft de geldpers niet eens voor te draaien. Het is alleen sneu dat dit weer niet beschikbaar is voor mensen die het echt goed kunnen gebruiken.

Circulaire economie
De huidige crisis heeft het gevoel van overvloed negatief beïnvloed, maar er is een groot verschil met de crisis van de jaren ’30 van de vorige eeuw, we zijn nu rijkelijk voorzien van spullen. Laten we eerst alles wat we hebben eens nuttiger (her)gebruiken, dat scheelt in consumptie en vermindert de aanslag op de aarde. De economie van de schaarste moet omgevormd worden naar de circulaire economie, de economie van overvloed.

We moeten af van hetgeen we geleerd hebben dat alles om ons heen schaars is. We moeten buiten onze bestaande paden durven treden en inzien dat we in overvloed leven. Niet blijven herhalen wat iedereen al roept, maar gewoon ons eigen gezonde verstand gebruiken. Als we doorgaan op dezelfde voet van consumptie als we in de achterliggende decennia hebben gedaan dan zullen we op termijn nog niet genoeg hebben aan twee aardbollen. Maar als we goed kijken dan kunnen we de enorme rijkdom die we al om ons heen hebben daadwerkelijk zien!