Verschuiving van de macht

Inmiddels zijn we ons allemaal bewust dat de hegemonie van de Verenigde Staten zijn langste tijd gehad heeft. De macht komt steeds meer te liggen bij de opkomende industrieën. De ogen zijn vooral op China gericht, maar is dat wel zo verstandig?

Nog altijd getergd door honger en armoede is het geweldig dat een land als China met de grootste populatie ter wereld (1,3 miljard inwoners) zich de laatst jaren zo positief ontwikkelt. De groei blijft fors en zal naar verwachting dit jaar boven de 10% uitkomen. Maar bij al die triomfgeluiden mogen we niet onze ogen sluiten voor zaken die nog altijd niet goed geregeld zijn.

Wat betreft de misstanden op gebied van mensenrechten in China hoef je veelal niet ver te zoeken. Geregeld maakt de media daar melding van en een zoekopdracht op internet geeft veel hits. Voorbeelden als arbeiders die lange dagen maken onder erbarmelijke omstandigheden, kinderarbeid, onveilige werkplekken waarbij nogal eens sprake is van blijvend letsel, mensen die de gevangenis in draaien omdat ze ageren tegen de Chinese overheid, noem maar op.

Nobelprijs voor de Vrede
De op 8 oktober jongstleden toegekende Nobelprijs voor de Vrede aan de Chinese dissident Liu Xiaobo heeft veel stof doen opwaaien. Vorig jaar werd Liu veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf voor “aanzetten tot staatsondermijning”. Hij roept al jaren op voor meer vrijheid en democratie en vermindering van de dominante rol van de Communistische Partij. De dag na de toekenning werd de vrouw van Liu onder huisarrest geplaatst, zodat ook zij niet in staat zal zijn de prijs in ontvangst te nemen.

Vrijdag meldde de kranten dat de Chinese overheid landen van de Europese Unie onder druk zet om de uitreiking van de Nobelprijs op 10 december te boycotten. Doen ze dat niet dan zal dt gevolgen hebben. Vergelijkbaar met het signaal dat het afgelopen jaar werd afgegeven voorafgaand aan het bezoek van de Dalai Lama. Onder deze druk zwichtte onze regering door op persoonlijke titel met de Dalai Lama te praten, in plaats van als vertegenwoordiger van de Nederlandse regering.

Economisch evenwicht
Door haar enorme groei heeft China een handelsbalansoverschot. Ooit heeft de Engelse econoom John Maynard Keynes aangegeven dat voor een gezond economisch evenwicht in de wereld de handelsbalanstekorten cq –overschotten binnen de min en plus 4% moeten liggen. China ligt daar momenteel net boven en als ze zo doorgaan zal dat ruim naar boven oplopen.

Vorig jaar heeft het Westen al aangedrongen op beperking van de groei, ook in verband met de hoeveelheid CO2 uitstoot, maar de enige reactie van China was dat ze ook recht heeft op welvaart. De vraag is of China zich wel realiseert welke invloed de machtige positie, die ze innemen in het monetaire systeem, inhoudt?

Monopoliepositie
De laatste maanden gaat China nog een stapje verder. Het land is rijk aan zeer zeldzame grondstoffen die belangrijk zijn voor mobiele telefonie, de ICT en accu’s voor hybride auto’s. Eerder dit jaar kondigde China aan dat zij de uitvoer van bepaalde aardmetalen gaat beperken. Na een recent incident met Japan legde China de uitvoer aan Japan volledig stil. Wat als wij nu geen gehoor geven aan de oproep om de Nobelprijsceremonie te boycotten?

Allemaal krachtig taal van een land dat op de economische ranglijst inmiddels na de Verenigde Staten de tweede plaats inneemt. Het lijkt er veel op dat China haar monopolistische positie uitbuit. Echter de nieuwe machtspositie van China neemt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Zorgvuldigheid is hierbij geboden gezien de wereldwijde belangen.

Beperken afhankelijkheid

Natuurlijk moeten we blijven streven naar intensieve samenwerking met China, maar het is zeker niet onverstandig om ons heen te blijven kijken naar alternatieve mogelijkheden.

Ik denk dan vooral aan een land als Brazilië. Een land met een enorme potentie met als bijkomstigheid een cultuur die veel beter bij het Westen past dan de Chinese cultuur. Zeker nu het land een nieuwe fase ingaat na de verkiezing van Dilma Rousseff als eerste vrouwelijke president. Ook een land rijk aan olie en grondstoffen. Laten we vooral kritisch blijven en niet in de valkuil trappen en onszelf afhankelijk maken van één machtige speler.