Imago van werk

In onze samenleving wordt veel waarde gehecht aan een baan en de status die het met zich meebrengt. Mensen hébben geen baan, maar zíjn hun baan. Met alle gevolgen van dien, want O wee als we onze baan kwijtraken, dan zijn we de crisis nabij.

Dat het hebben van een baan belangrijk is blijkt vooral bij onze eerste kennismaking met mensen. Want het eerste wat meestal gevraagd wordt is: wat doe je voor werk? Met het antwoord dat iemand vervolgens geeft plaatsen we hem of haar in een hokje. Het hebben van werk geeft ons niet alleen inkomsten om in de basisbehoefte te voorzien, maar geeft ons ook aanzien, status en identiteit.

In het huidige bedrijfsklimaat is het wel duidelijk aan het worden dat lifetime employment niet meer bestaat. Waar vroeger onze opa’s nog onderscheiden werden voor 40 jaar trouwe dienst bij dezelfde werkgever geldt nu eerder het omgekeerde. Je levenlang bij dezelfde werkgever is meer uitzondering dan regel geworden. Net als in ons consumptiepatroon zoeken we voortdurend afleiding en uitdaging. Uit onderzoek, o.a. het jaarlijks onderzoek van Manpower, blijkt dat deze trend zich voortzet. Waar baanzekerheid vroeger doorslaggevend was wordt nu persoonlijke ontwikkeling hoger gewaardeerd.

De onderzoeken wijzen uit dat de nieuwe werknemer (M/V) op zoek is naar niet-materiële waarden en naar meer zingeving in het werk en dat uitdaging belangrijker is dan de geldelijke beloning. Dit betekent niet dat geld niet belangrijk is maar men gaat er gewoon vanuit dat er voldoende geld verdiend kan worden om een leuk leven te leiden. Het is simpelweg geen issue.

We kunnen hiermee concluderen dat het imago van werk aan het veranderen is en die ontwikkeling juich ik van harte toe. Dit is namelijk de eerste stap naar de echte elementen van het nieuwe werken. Het nieuwe werken wordt vooral geassocieerd met nieuwe technologie, social media, gebruik van internet en mobiel werken. Maar nog veel belangrijker dan de technologische mogelijkheden wordt het nieuwe werken bepaald door de zachtere menselijke aspecten, de sociale innovatie.

Sociale innovatie heeft betrekking op creativiteitontwikkeling, flexibiliteit, zelfstandigheid, mogelijkheden van zelfsturing, samenwerken, kwaliteit en vakmanschap. De puur menselijke kanten van het werk. Een prettige sfeer en een collegiale cultuur en ruimte voor wie je bent werd door jongeren in de onderzoeken als belangrijk aangemerkt. Het is algemeen bekend dat mensen die lekker in hun vel zitten beter presteren.

Toch blijft het imago van het soort werk dat je doet of de bedrijfstak waarin je werkt belangrijk. Dat merkte ik onlangs weer in gesprekken met een groep jongeren in de bijstand, veelal van allochtone afkomst. Het bleek dat ze liever op kantoor werken dan in een ambachtelijk beroep. Met een pak aan naar je werk heeft meer status dan werken in een overall! Daar ligt nog een belangrijke taak voor het leiderschap van werkgevers, opvoeders, het onderwijs maar zeker ook voor de media.

We staan de komende jaren voor een enorme uitdaging. Binnen een paar jaar dreigt een nijpend tekort aan goede vakmensen, of dit nu in de industrie, het onderwijs of in de gezondheidszorg is. Het is daarom zaak om het imago van dergelijke bedrijfstakken en bepaalde beroepen op te krikken. Hierbij moeten we onderzoeken hoe de elementen van sociale innovatie het werk ten goede komen en het imago van deze bedrijfstakken kunnen versterken. Zodat ook hier weer met plezier en vol trots gewerkt kan worden.

Ik heb het inmiddels afgeleerd om als eerste te vragen wat iemand voor werk doet. Wie die persoon is vind ik veel boeiender en interessanter. Ik vertel ook veel liever over mijn passie dan over mijn werk. Dat daar een zekere overlap in zit mag niet vreemd zijn, maar dat is het voor veel mensen wel. Wat je privé doet doe je voor je plezier en wat je in je werk doet is voor de status of voor het geld om te kunnen leven of je gezin te onderhouden. Zodra we deze gedachten van ons af weten te schudden zal het imago van werk veranderen.